SEÇİM İTTİFAKI

SEÇİM İTTİFAKI

Son günlerde seçim ittifakı meselesi gündeme gelince nasıl bir usulde ve yasal zeminde yapılacağı konuşulur oldu.Net , sade ve ülkemize uygun bir seçim ittifakı nasıl olabilir biraz kafa yoralım.

Seçim ittifakının çatı bir platform veya isim altında yapılması kanaatimce ülkemiz şartlarına uygun değildir.Karmaşık bir oy pusulasına yol açar. X ittifakı yazacak ve altında parti isimleri olacak bu seçmene yabancı gelebilir.

Onun yerine partilerin amac ve nedenlerinide sorgulamayan sadece YSK nezdinde parti temsilcilerinin imza koyacağı karşılıklı kabule dayalı bir ittifak tutanağı yeterlidir , her parti kendi logosu altında ayrı ayrı oy pusulasında yer alır ve oyları toplamı ittifak oyu olarak kabul edilir.

Yukardaki mesele işin kolay kısmı devamı meseleler ise daha karışık , birincisi sistem barajlı mı olacak ? Barajsız mı ? Barajsız bir ortamda , dar bölge sistemide yoksa ittifak çok anlamlı değildir , ittifakın temel amacı seçimden güçlü çıkmak bu  nedenle temsil sorunu yoksa ittifak ihtiyaç olmaktan çıkar.

Bu nedenle barajlı bir ortamda ittifak seçeneğini kabul ederek ülkemizde devam eden % 10 seçim barajının uygulanacağını var sayarak yazıya devam edelim.Hal böyle olunca %10′ u gecen ittifak oyları barajı geçmiş sayılır.

Şimdi gelelim en netameli konuya milletvekili listesi nasıl olacak , milletvekilleri nasıl dağıtılacak. Burada en kolay yöntem ittifakın ortak bir liste belirleyip sunması ve oylara göre vekillerin seçilmesi bu bir parti altındaki gayriresmi ittifakın sonuçlarına benzemektedir.

Fakat burada bir sorun vardır %5 oy oranı olduğu varsayılan bir partiye seçilebilecek yerden oy oranı ile orantılı aday listeye konuldu , secim sonucu bu parti % 0,5 oy aldı , ittifakta barajı geçtiği icin listelerden meclisin %10’u kadar vekil sectirdi. Bu öngörülemeyen durum sebebiyle siyasi bir huzursuzluk olacağı aşikardır , ittifakın çok oy alan partiside az temsil kazanabilir.

Bu durum nasıl ber taraf edilebilir.Kanaatimce her parti ayrı liste vermelidir.Baraj için ittifak toplam oy oranı , vekil icin ise sanki ittifak yokmuş gibi hesap yapılmalıdır.

Buna şöyle bir örnek verelim bizde malum hemşericilik önemli ya bir partinin genel başkanı memleketinden % 25 oy alıyor ama ülke geneli aldığı oy %1 , ittifak olmasa barajı geçemez ve 0 milletvekili çıkarır ama ittifakla A ilindeki %25 oy oranı boşa gitmez duruma göre o ilden 1,2,3 vekil çıkarabilir ve temsil kaabiliyeti kazanır.

Bu durumda küçük partiler lehine olduğu için bu düzenlemeyi bertaraf etmek için ya %5 – %10 civarı , her bir parti icin ayrı ayrı   ( ittifak için değil ) il barajı getirmek yada bir secim bölgesinde birinci olan partiye ekstradan 1 milletvekilliği vermekle çözülebilir.

Benim aklıma gelen hususlar bu sekilde olup basit , karmaşık olmayan , az oy oranlı olan partilere temsil hakkı veren , oyu fazla olan partilerede istikrarı bozmayacak şekilde temsil gücünü düşürmeyen bir dağıtım modeli içeren bir ittifak formülü düşünülmelidir. 12.01.2017

Mehmet Emin Başalp